Conflicten horen bij het leven. Soms raken mensen daarin het contact kwijt — met zichzelf, of met de ander.
Transformatieve mediation helpt om dat contact te herstellen. Niet door te zoeken naar een oplossing, maar door ruimte te scheppen waarin mensen weer helder kunnen worden over wat voor hen belangrijk is, en ontvankelijk voor wat de ander beweegt.
Een andere manier om met conflict om te gaan
Waar andere vormen van mediation vaak gericht zijn op het vinden van een compromis, richt de transformatieve benadering zich op de kwaliteit van de interactie tussen de partijen. In elk conflict is dat contact tijdelijk verstoord. Mensen verliezen helderheid over wat zij willen of nodig hebben, en raken vervreemd van de ander.
Het uitgangspunt
Het transformatieve model gaat uit van twee menselijke basisbehoeften:
- autonomie – de behoefte om zelf richting te geven aan wat goed is,
- verbinding – de behoefte om gezien en begrepen te worden door anderen.
Beide zijn altijd aanwezig, maar kunnen in een conflictsituatie onder druk komen te staan. De mediator helpt partijen om dit evenwicht te herstellen — niet door te sturen, maar door ruimte te creëren waarin zij zelf weer helder kunnen worden en contact kunnen maken met elkaar.
Twee kernprocessen: Empowerment en Recognition
In elk transformatief gesprek staan twee processen centraal:
- Empowerment – het hervinden van eigen kracht, helderheid en besluitvaardigheid.
- Recognition – het (weer) openstaan voor de ander en diens perspectief kunnen zien.
Wanneer mensen meer helderheid krijgen over zichzelf, worden zij vaak ook ontvankelijker voor de ander. Die wisselwerking zorgt ervoor dat het gesprek van defensie en verwijt kan verschuiven naar wederzijds begrip.
De rol van de mediator
De transformatieve mediator werkt in het hier en nu, met wat zich op dat moment in het gesprek aandient. De mediator volgt het proces van de partijen, niet andersom. Reflecties worden uitgesproken in de woorden van degene die spreekt, zonder herformulering of verzachting. Daarmee helpt de mediator de spreker om zichzelf te horen, en laat hij de ander vrij om al dan niet te reageren.
De mediator gebruikt drie hoofdvormen van interventie:
- Reflectie: de essentie van wat iemand zegt wordt gespiegeld, alleen naar de spreker toe.
- Samenvatting: thema’s en verschillen worden overzichtelijk verwoord, zodat partijen zicht krijgen op waar het werkelijk over gaat.
- Procesvragen: de mediator vraagt hoe partijen verder willen gaan, zodat de regie steeds bij hen blijft.
Transformatie in plaats van oplossing
Transformatieve mediation vertrouwt op het vermogen van mensen om zelf hun weg te vinden — ook in conflict. Wanneer helderheid en ontvankelijkheid terugkeren, ontstaan nieuwe mogelijkheden: voor begrip, herstel of besluitvorming.
De verandering die plaatsvindt is niet zozeer inhoudelijk, maar relationeel en communicatief. Mensen ervaren dat zij weer invloed hebben op hun eigen handelen én in contact kunnen blijven met de ander. Dáárin ligt de transformatie.